1) آماده كردن مصالح :

الف ) سنگ ريزه (‌ريگهاي رنگي ):
پس از استخراج سنگها از معادن مختلف آنها را به كارخانه آورده و در دستگاهي به نام دستگاه سنگ شكن مي ريزند تا به قطعات ريزتر تبديل شوند كه اين سنگها شامل انواع سنگ چيني، انواع سنگ مرمريت ، سنگ قرمزقشمی ، سنگ سبز ، سنگ سياه گل دار و.. مي شود پس از گذاشتن از دستگاه سنگ شكن نوبت به شستشوي سنگها مي رسد براي اين كار سنگها در دستگاه شست و شوي قرار مي گيرند روش كار اين دستگاه به اين گونه است كه سنگهاي خرد شده داخل دستگاه شست و شو ريخته مي شوند و دستگاه مي چرخد و به صورت طبقه  طبقه سنگها را بالا مي آورد و در اين مسير سنگها شسته مي‌شوند سپس سنگها براي خشك شدن به محل ديگري منتقل مي شوند علت اين كار مقاومت بيشتر سنگ داخل سيمان است پس از خشك شدن سنگها به سيلوهاي تغذيه كننده ريخته مي شوند كه بعد طبق هر نوع توليد كه فرمول مخصوص به خود را دارد سنگهاي مختلف را وزن نموده و انتخاب مي كندو بعد مورد استفاده قرار ميگیرند. و بعد داخل پاکتی ریخته می شود که حمل کننده به میکسر مادر است.

 ب) سيمان ، پودر سنگ ،‌آب :   
سيمان و پودر سنگها كه داخل سيلوهاي مخصوص قرار دارند بر طبق فرمول و اطلاعاتي كه به دستگاه داده مي شود با سنگ ريزه و آب توسط نوار نقاله كه زير مخزن ها قرار داردويابا آسانسور به ميكسر برده مي شود تا در آنجا با هم مخلوط شوند بعد در نوار ذخيره قرار مي‌گيرند واز نوار ذخيره كم كم به دستگاه پيمانه كن (‌دزاتور) روان مي شوند.  

  2) انبار كردن مواد :
سنگ هايي كه درساخت موزاییک استفاده مي شوند و همچنين مصالح ديگر بايد به روشي انبار شوند كه با يكديگر مخلوط نشوند و از طرفي دسترسي به آنها نيز ساده باشد به همين منظور براي انبار كردن سنگ ها از محلهايي كه اصطلاحاً آخوره ناميده مي شوند استفاده مي‌كنند. همچنين براي انبار كردن سيمان ها و پودر سنگ از تعدادي سيلو استفاده مي شود كه مجهز به مخلوط كنهاي آيرواسلايدي هستند اين مخلوط كن ها به وسيله هوا كار مي كنند و از پايين سيلوها آن را با فشار به بالا ميدمند و مانع از كلوخه شدن محتواي سيلوها مي شوند.  سيلوي محتوي پودر سنگ هميشه كوتاهتر و كم تر از سيلوي محتوي سيمان است. علت آن اين است كه چون پودر سنگ در هر استاني به فراواني توليد مي شود وكارخانه ها هر موقع كه بخواهند پودر سنگ در اختيارشان است پس نيازي به انبار كردن زياد آن ندارند كه نگهداري از آن براي آنها هزينه بر مي شود اما در رابطه با سيمان اينگونه نيست و چون بايد از استان هاي ديگر حمل شود پس كارخانه هميشه سيمان را در دسترس ندارد .

3) شستشوي مصالح :
  يكي از مهمترين مراحل ساخت در موزائيك همين مرحله است چون وجود هر گونه گرد و غبار روي مصالح باعث كاهش مقاومت موزاییک ها مي شود پس بايد اين گرد و غبار ها را از روي سطح مصالح پاك شوند كه براي اين امر دو روش در حال حاضر در كارخانه ها استفاده مي شود .

الف ) روش ماشيني:
 براي اين روش از دستگاهي استفاده مي شود كه اين دستگاه داراي يك مارپيچي است كه با بالا آوردن سنگ ها از پايين محفظه در حالي كه با فشار روي آنها آب پاشيده مي شود باعث شستن كامل سنگ ها مي شود و آب بدست آمده پس از تصفيه دوباره استفاده مي شود .

ب ) روش دستي :
اين روش يك روش ابتدايي است و سنگ ها را به طور خوبي شستشو نمي دهد اما در بعضي كارخانه ها از آن استفاده مي شود . در اين روش آب را با فشار به  روي سنگ ها در همان آخوره ها كه انبار هستند مي پاشند و گرد و غبار  سنگ هاي رويي  تميز مي شوند و از آنها در خط توليد استفاده مي شود وهمچنين آب به دست آمده از اين روش دوباره تصفيه شده و براي شستشوي ديگر سنگ ها استفاده مي شود .

4) مخلوط كردن مواد  :
براي ساخت يك موزاییک خوب نياز است كه مصالح را با يك  نسبت هاي معيني با هم مخلوط كنند اما اين مخلوط كردن اگر به روش دستي انجام شود بسيار مشكل و وقت گير خواهد بود و جواب خوبي نخواهد داد پس  براي بالا بردن سرعت و كيفيت كار مي توان از مجموعه‌اي استفاده كرد كه اين مجموعه براي فرستادن نسبت های از پيش تعيين شده مواد به داخل مخلوط كن ها استفاده مي شود . دو سري قيف داريم يكي قيف هاي شماره 2و1 و ديگري قيفهاي شماره 1و2و3و4 كه قيف هاي 1و2 محتواي ماسه شسته است و همچنين يك سيلو سمت راست آن قرار دارد که شامل سيمان سفيد براي پشت موزاییک است . قيف هاي 1و2و3و4 شامل 4 نوع سنگ براي سطح رويه و همچنين دو سيلو سمت چپ آن شامل پودر سنگ و سيمان سفيد براي رويه موزاییک ها هستند . در زير قيف هاي 2و1  يك نوارنقاله و در زير 4 قيف بعدي نيز يك نوار نقاله وجود دارد .  همچنين زير هر يك از قيف ها دريچه هاي اتوماتيكي است كه هنگام اعلام دستگاه باز مي شود و محتواي خود را روي نوار نقاله ها مي ريزند . بعد از شسته شدن كامل دريچه ها نوارهاي نقاله مواد روي  خود را روي يك آسانسور ريخته و هر كدام از آسانسورها مواد را به مخلوط كن مربوط به خود مي برند .

5) قالب گيري و پرس :

الف) قالب پرسي:  
ظرفي است از جنس فولاد سخت داراي كف و ديواره‌اي حدوداً سه سانتي متر ، اين قالب به شكلهاي مختلف هندسي مي باشد، مربع ، مستطيل ، لوزي و غيره . كف قالب به دو صورت مي باشد صاف يا داراي خطوط برجسته معمولاً موازييك هايي كه سطح صاف دارند براي داخل ساختمان و موزاییک هايي كه خطوط فرو رفته يا برجسته دارند براي محيط هاي باز و پياده رو ها استفاده مي شود. لازم به توضيح است قالب هاي پرسي پس از سرد شدن مواد قرار گرفتن در زير دستگاه پرس مجدداً خالي و بلافاصله پر مي شود .

ب)قالب ويبره‌اي :
از جنس نوعي پلاستيك نرم ساخته مي شود و به شكل هاي مختلف هندسي وجود دارد اين قالب ها نيز داراي ديواره و كف مي باشد و پس از پر شدن بايد مدتي مواد موزاييك در داخل آن بماند و آبدهي شود و سپس از قالب خارج گردد.    روش قالب گيري:  به منظور قالب گيري و پرس مواد از يك ميزگردي استفاده مي شود كه مي تواند دوران كند روي اين ميز چندقالب بسته مي شود اين ميز قابليت لرزش را در سه مرحله دارد در ابتداي امر مواد روي موزائيك توسط نوار نقاله ها با دزاتور(پيمانه كن ) منتقل مي شود همچنين مواد پشت موزائيك نيز توسط نوار نقاله به پيمانه كن خود منتقل مي شوند. براي شروع قالب گيري دزاتور مواد روي موزائيك را در قالب اول مي ريزد كه كف اين قالب يك لاستيك وجود دارد كه هنگام فشار پرس مانع خرد شدن سنگ ها مي شود بعد از ريخته شدن مواد در قالب ميز شروع به لرزش مي كند تا باعث پهن شدن مواد شود بعد از اين مرحله ميز مقداري چرخش مي كند و قالب رو به روي فردي مي‌آيد كه اين فرد توسط كارتك به پهن كردن موادي كه توسط لرزش پهن نشده‌اند مي‌‌شود دوباره پس از اين مرحله ميز شروع به لرزش مي كند تا ردهاي كارتك حذف شود و سپس مقداري چرخش مي كند.دوباره ميز شروع به لرزش مي كند تا اين بار هواي بين مواد بيرون رود و پس از چرخش بعدي قالب به زير دزاتور مخصوص مواد پشت موازئيك مي رود و پس از قرار گرفتن مواد پشت روي مواد رو قالب با يك چرخش ديگر به زير پرس مي رود و پس از پرس با يك چرخش ديگر به زير قسمت تخليه مي رود و بلوك به موزائيك گرم خانه منتقل مي شود البته قالب پس از خالي شدن توسط فشار بايد تميز  شود و دوباره براي ساخت بلوك بعدي چرخش مي كند.

6) ساييدن :
مهمترين مرحله براي زيبايي بخشيدن به موزائيك اين مرحله است چون هنگامي كه بلوك موزائيك آماده شد سطحي ابله رو دارد و به هيچ عنوان سنگ هاي درون آن پيدا نيستند پس بايد روي آنها راساییده وصیقل داد كه اين كار توسط دستگاه هاي اتوماتيكي انجام مي‌شود .

الف) ساب سنتی :
در قديم براي ساب زدن از يك صفحه سنگ سمباده استفاده مي شد كه روي موزائيك چرخانده مي شد

ب)  ساب اتوماتیک :
بعد از آن نوع اتوماتيك است كه داراي يك سنگ سمباده بزرگ بوده كه موزاییکها را روي پايه هاي زير آن قرار مي دهند و آن موزاییکها را ساب مي زنند.

ج)ساب نواري :
در كارخانجات بزرگ استفاده مي شود كه موزاییک در طي مسير خود كه برروي نوار نقاله قرار دارد توسط سنگ هاي مختلف ساب مي خورد و هر مقدار كه بخواهند مي توانند آن را ساب بزنند. اين دستگاه در اين مرحله روي سطح موزاییک را توسط تيغ الماس مي تراشد و در 5 مرحله توسط سنگ هاي سمباده روي سطح موزائيك را صيقل مي دهند براي صيقل دادن از سنگ هاي سمباده استفاده مي شود اين سنگ ها كه فرمول ساخت آن سري است و فقط كارخانه‌اي كه آن را توليد مي كند از اين فرمول مطلع است داراي شماره بندي مثل 03,02,01,0,00 و .. است كه هرچه شماره بزرگتر مي شوند نرمي سمباده نيز بيشتر يم شود و هنگامي كه بسته شدن در دستگاه به ترتيب زبري به نرمي بسته مي شود كه معمولاً كارخانه ها بنابر نوع سفارش، شماره بندي سمباده را تعيين مي كنند.    نكته قابل توجه اين است كه اين مرحله علاوه بر زيبايي بخشيدن به موزاییک ها خود نوعي آزمايش براي موزاییک ها مي باشد بدين صورت كه اگر موزائيكي داراي ترك مويي باشد هنگام قرار گرفتن در اين دستگاه به علت فشار سمباده و لرزش حاصل از چرخش آن روي سطح موزاییک به سادگي مي شكند و به دو نيم تقسيم مي شود و هنگام بيرون آمدن از دستگاه از بقيه نمونه ها جدا مي شود . سنگ هاي سمباده پس ازمدتي ساييده شدن و بايد عوض شوند كه مقدار ساييده شدن آن و اگر بهتر بگوييم طول عمر اين سمباده ها بسته به جنس سنگ هاي به كار رفته در موزائيك ها است همچنين براي بهتر صيقل خوردن و از بين بردن گرماي به وجود آمده در اين مرحله مرتباً آب توسط پمپ بين سطح سمباده و موزائيك پاشيده مي شود و سپس آب هاي به وجود آمده دوباره تصفيه مي شودو مورد استفاده قرار ميگیرند. - سمباده هايي كه براي برداشتن شيارهاي سطحي به كار مي روند. - سمباده هاي ريزتري كه براي برداشتن شيارهاي عميق تر به كار مي روند. - سمباده ي سياه كه براي براق كردن موزاييك استفاده مي شود.  

7 ) گرم خانه :
اين مرحله به طور كلي به چند روش انجام مي شود:

الف) گرم خانه هاي معمولي:
اين نوع گرم خانه هنگامي استفاده مي شود كه  حجم توليد زياد باشد و همچنين كارخانه فرصت كافي داشته باشد. به همين منظور بلوك هاي موزائيك پس از قالب گيري تا مدت 8 ساعت وارد اتاقك هايي مي شوند كه دماي آنها حدود 30 درجه سانتيگراد است پس از اين مدت 5 ساعت به موزاییک ها آب مي دهند.

ب) گرم خانه هاي بخار :
اين نوع روش هنگامي استفاده مي شود كه حجم توليد زياد باشد و فرصت كافي براي كارخانه وجود نداشته باشد به همين منظور بلوك ها به اتاقك هايي برده‌مي شوند و براي مدتي با فشار به آنها بخار دميده میشود  

ج ) گرم خانه هاي آب گرم :
هرگاه تعداد موزاییک ها خيلي كم باشد مثلاً‌تعدادي نمونه آزمايش يا براي سازمان استاندارد بايد آماده شود بلوك ها را براي مدتي در آب گرم مي خوابانند تا مقاومت خود را به دست آورند. د)روش سنتي : زمستان : داخل اتاقك ها را گرم مي كنند و آب پاشي مي كنند ( بدون بخار) تابستان : در هواي آزاد ميگذارند و هر چند ساعت يكبار به آنها آب مي دهند  

8) بتونه كاري :
گاهي در اثر جابجا كردن بلوك ها يا موزاییک ها ممكن است بعضي از سنگ هاي روي سطح بعضي نمونه ها بيرون آيد و ظاهري زشت به موزاییک دهد پس براي رفع اين مشكل از دستگاهي براي بتونه كاري روي سطح موزاییک استفاده مي شود. روشهاي بتونه كاري

1-  دستي :
پودر سنگ بسيار نرم به نسبت  با سيمان مخلوط شده وبا كارتك روي موزاییک مي كشند و بعد از خشك شدن دوباره ساب مي زنند.

2-  ماشيني :
در اين روش پودر سنگ و سيمان را در مخزن هاي استوانه‌اي مي ريزند كه ملات را روي موزائيك پخش مي كنند و توسط كارتك هايي كه درون آنهاست روي سطح موزاييك ماليده مي شود و سوراخ هاي آن را پر ميكند. پس از بتونه كاري موزائيك دوباره به دستگاه ساب برده ميشودو صيقل داده میشود.

9) دپو كردن :
هنگامي كه موزاییک ها تولید می شوند در محیط مناسبی آنها را روی هم انباشت می نمایند تا به مقاومت پایه خود برسند.

دستگاههای تولید موزاییک

1- دستگاه پرس
برای تولید موزاییک کف نیاز به  دستگاه  پرس مخصوص موزاییک میباشد که تعداد آن بستگی به خط تولید کارگاه دارد. دستگاه پرس موزاییک قدیمی از یک عدد شاسی و یک عدد موتور فشار روغن که به وسیله پیستونهای میکانیکی و برقی به لوله کشی فشار قوی متصل و به زیر شاسی  متحرک وصل میشوند و کار پرس کردن قالب را بر عهده دارد. هر دستگاه پرس  قابلیت استفاده چهار نفر استاد کار را دارد که از چهار سوی دستگاه کار پرس موزاییک را انجام میدهند و سرعت کار دستگاه بستگی به سرعت و هماهنگی چهار استادکار را دارد. دستگاه پرس موزاییک بیشتر ساخت داخل کشور وشهرهای تولید دستگاه از جمله تهران و اصفهان و تبریز میباشد.

2-  دستگاه ساب
دستگاه ساب موزاییک در حال حاضر در کشور ما دو نوع مورد استفاده قرار میگیرد یکی ساب اتوماتیک قدیم و یکی ساب نواری چند کله. ساب اتوماتیک قدیم از دوفک ویک صفحه سنگ ساب  که هر دو متحرک بوده و با دینام برقی  تشکیل شده که دو فک  کار گرفتن موزاییک و بردن به زیر صفحه سنگ را دارند که بعد از ساب خوردن موزاییک آن را از فکها برمی دارند. در ساب  به علت گرم نشدن و تمیز ساب خوردن موزاییک از اب استفاده میشود که برای آن لوله کشی مجزا میشود. ساب نواری چند کله از یک تسمه نقاله و تعدادی صفحه سنگ متحرک به وسیله دینام برقی کار میکنند تشکیل شده  که موزاییک بر روی تسمه وارد دستگاه و پس از چند مرحله ساب خوردن و جلا پیدا کردن از دستگاه خارج میشود. از آب نیز در دستگاه ساب نواری استفاده میشود.